- Haberler
- Güncel
- 'Etki Ajanlığı' nedir? Ayşe Barım tartışmalarında öne sürülen bu ifade ne anlama geliyor?
'Etki Ajanlığı' nedir? Ayşe Barım tartışmalarında öne sürülen bu ifade ne anlama geliyor?
Menajer Ayşe Barım'ın tutuklanması ile 'etki ajanlığı' kavramı tekrar kamuoyunun gündemine geldi. Gezi Parkı eylemlerinin planlayıcılarından biri olduğu iddiasıyla 'hükümeti ortadan kaldırma veya görevini yapmasına engellemeye teşebbüse yardım' suçlamasıyla yargılanıyor.
Menajer Ayşe Barım’ın 27 Ocak’ta tutuklanması, kamuoyunda uzun süredir tartışılan ve "etki ajanlığı" olarak bilinen düzenlemeyi tekrar gündeme taşıdı. Gezi Parkı protestolarının planlayıcılarından olduğu iddiasıyla gözaltına alınan Barım, "Türkiye Cumhuriyeti hükümetini ortadan kaldırmaya veya görevini yapmasını engellemeye teşebbüse yardım" suçlamasıyla yargılanıyor. Mahkemeye sevk yazısında, Barım’ın olayları "planlayan, örgütleyen ve yönlendiren kişilerden" biri olduğu belirtiliyor.
"Etki Ajanlığı" Nedir?
Türk Ceza Kanunu’nda casusluk suçlarının kapsamını genişletmeyi hedefleyen ve kamuoyunda "etki ajanlığı" olarak adlandırılan düzenleme, devlet güvenliği veya siyasi çıkarlar aleyhine yabancı devlet veya organizasyonların talimatıyla suç işleyenlere yönelik cezaları içeriyor. Tasarı, bu suçu işleyenlere 3 ila 7 yıl arasında hapis cezası öngörürken, suçun savaş veya askeri hareketler sırasında işlenmesi halinde bu ceza 8 ila 12 yıla çıkabiliyor. Ayrıca, suçluların aynı eylemden hem bu suçtan hem de işledikleri diğer suçtan dolayı ayrı ayrı cezalandırılmalarını mümkün kılıyor.
Muhalefetin ve Basının Tepkisi
Muhalefet, teklifin kapsamının ve suç tanımının belirsizliği nedeniyle düzenlemenin kötüye kullanılabileceği uyarısında bulunuyor. Özellikle "Devletin iç ve dış siyasal yararları" gibi muğlak ifadelerle herkesin suçlu ilan edilebileceği eleştirisi yapılıyor. İki kez cezalandırma kuralının ise anayasal ilkelere aykırı olduğu vurgulanıyor.
Basın meslek kuruluşları da düzenlemeye tepkili. "Etki ajanlığı" kavramının basın özgürlüğü üzerinde ciddi bir tehdit oluşturduğunu belirten gazeteciler, bu tür düzenlemelerin muhalif sesleri susturmak ve basın faaliyetlerini baskı altına almak amacı taşıdığını savunuyor. Türkiye’nin önde gelen basın kuruluşları, bu yasanın gazetecilik faaliyetlerini hukuki belirsizliklerle karşı karşıya bırakacağına dikkat çekiyor.
İktidarın Gerekçesi
Hükümet, düzenlemenin gelişen teknoloji karşısında mevcut casusluk suçlarıyla mücadelede yetersiz kalındığı gerekçesiyle gerekli olduğunu savunuyor. Üçüncü ülkelerin Türkiye’yi bir operasyon alanı olarak kullanmasını engellemek istediklerini belirten yetkililer, düzenlemede yabancı devlet yararına veya talimatıyla suç işleme kriterinin esas alınacağını ifade ediyor.
"Etki Ajanlığı" Tasarısı İki Kez Geri Çekildi
Mayıs 2024’te 9. Yargı Paketi kapsamında gündeme gelen düzenleme, muhalefetin ve kamuoyunun tepkileri üzerine geri çekilmişti. Ancak Ekim 2024’te TBMM Adalet Komisyonu’nda kabul edilen tasarı, Kasım ayında genel kurula getirilmiş ve tekrar geri çekilmek zorunda kalmıştı. Şu ana kadar yasa tasarısının yeniden Meclis gündemine getirilip getirilmeyeceği belirsizliğini koruyor.
