Bir zamanlar dünyanın dördüncü büyüğü Aral Gölü kurudu
Bir zamanlar dünyanın dördüncü büyük gölü olan Aral Gölü, geçmişteki görkemli günlerinden geriye bembeyaz bir çöl manzarası bıraktı.
Dünya haritasında bir zamanlar geniş bir su kütlesi olarak yer alan Aral Gölü, 1960'lı yıllardan bu yana büyük bir çevresel felaketin simgesi haline geldi. 68 bin kilometrekarelik yüzölçümüne sahip olan gölden geriye sadece 8 bin kilometrekare su kalırken, geri kalan alan Aralkum adında bir çöl manzarasına dönüştü. Birleşmiş Milletler Çölleşmeyle Mücadele Sözleşmesi Yürütme Sekreteri Ibrahim Thiaw, bu durumu "dünyanın en büyük çevresel felaketlerinden biri" olarak tanımlıyor.
Sağlık ve Tarımı Tehdit Eden Toz Fırtınaları
Hakkında yapılan araştırmalar, 1984-2015 yılları arasında bölgedeki atmosferik toz oranının 14 milyondan 27 milyon metrik tona çıktığını ortaya koyuyor. Bu tozlar, 800 kilometre uzaklıktaki yerleşim alanlarında bile hava kalitesini olumsuz etkiliyor, bölgedeki buzulların erimesini hızlandırarak su krizine yol açıyor. Aralkum tozu, aynı zamanda tarım alanlarını yok ediyor ve içme sularını kirletiyor.
Sovyetler'in Pamuk Politikaları Felaketi Tetikledi
Aral Gölü'nü besleyen Amu Derya ve Sir Derya nehirlerinin 1960'lardan itibaren Sovyetler Birliği'nin pamuk tarlalarını sulamak için yönlendirilmesi, gölün zamanla ikiye bölünmesine sebep oldu. Bu durum, göldeki tuzluluk oranlarını artırarak birçok canlı türünün yok olmasına yol açtı. Eski balıkçı kasabalarında terkedilmiş paslanmış tekneler, bu çöküşün acı bir simgesi oldu.
Çevresel Felaket ve Çözüm Arayışları
Göl yataklarından kalkarak solunan toksik tozlar, bölge halkında ciddi sağlık sorunlarına neden oluyor. Bu durumu kontrol altına almak için bölge ülkeleri, göl yatağına dayanıklı bitkiler ekleyerek toz yayılımını azaltmaya çalışıyor. Avrupa Birliği ve USAID gibi uluslararası kuruluşlar, bu çalışmalara destek verme sözü vermiş olsa da henüz somut adımlar atılmış değil.
