Demans artık sadece 'yaşlı hastalığı' değil! Uzmanlar uyarıyor
Uzmanlar, demansın artık sadece yaşlılara özgü bir hastalık olmadığını, genç yaş grubunda da giderek arttığını belirtiyor. Erken Başlangıçlı Demans'ın belirtilerine dikkat etmek ve erken tanı için farkındalığı artırmak büyük önem taşıyor.
Geçmişte sadece ileri yaş hastalığı olarak görülen demans, günümüzde genç yaş grubunda da giderek daha fazla teşhis ediliyor. Uzm. Dr. Hasan Armağan Uysal, Erken Başlangıçlı Demans (EBD) olarak adlandırılan bu durumun, 65 yaşından önce ortaya çıkan demans türlerini kapsadığını ve bireyin hem iş hem de sosyal hayatını olumsuz etkileyebildiğini vurguladı.
Erken Başlangıçlı Demans'ın Belirtileri Göz Ardı Edilmemeli
Alzheimer ve diğer demans türlerinin genellikle yaşlı popülasyonla ilişkilendirildiğini belirten Uzm. Dr. Hasan Armağan Uysal, EBD'nin depresyon, anksiyete ya da iş stresi ile karıştırılabileceğine dikkat çekti. Tanı geciktiğinde hem hastalar hem de aileleri için ağır sonuçlara yol açabilen EBD'de, özellikle davranışsal varyant Alzheimer, kortikobazal dejenerasyon ve Lewy cisimcikli demans gibi hastalıkların erken belirtilerinin göz ardı edilmemesi gerektiğini vurguladı.
Risk Faktörleri ve Tanı Yöntemleri
45 yaş altındaki vakalarda daha çok genetik faktörlerin etkili olduğunu belirten Uzm. Dr. Hasan Armağan Uysal, 2024'te yapılan araştırmalarla birlikte demans risk faktörlerine yüksek LDL kolesterol düzeyi ve tedavi edilmemiş görme kaybının da eklendiğini anlattı. MRI, beyin omurilik sıvısı ve PET gibi ileri belirteç ve görüntüleme yöntemleriyle beyin ağlarının nasıl etkilendiğinin artık daha iyi anlaşılabildiğini ifade etti.
Tedavi Yöntemleri ve Yaşam Tarzı Değişiklikleri
Uzm. Dr. Hasan Armağan Uysal, EBD'nin sadece bellek kaybıyla sınırlı olmadığını, bazı hastalarda davranış değişiklikleri, yürütücü işlev bozuklukları, dil kaybı ve hatta görsel algı bozukluklarıyla başlayabileceğini vurguladı. Bu nedenle kişilik değişiklikleri, iş performansındaki ani düşüşler ve sosyal geri çekilmenin de demans belirtisi olabileceğine dikkat çekti. Erken tanı konulabilirse, hastalık sürecini yavaşlatmak, hastaya daha iyi bir yaşam kalitesi sunmak ve bakım süreçlerini organize etmek mümkün olabileceğini belirtti. Kolinerjik tedaviler, yaşam tarzı değişiklikleri ve bireyselleştirilmiş yaklaşımlarla ilgili bilgi verdi.
Farkındalık ve Erken Tanının Önemi
Uzm. Dr. Hasan Armağan Uysal, erken tanı için hem hasta hem de hekim farkındalığının artması gerektiğini vurgulayarak, toplumda bu konuda bilincin artırılması için farkındalık kampanyaları düzenlenmesi gerektiğini söyledi. EBD konusunda çalışan multidisipliner merkezlerin yaygınlaştırılması, genetik testler ve biyobelirteçlerin daha erişilebilir hale getirilmesi ve bakım süreçlerinin genç hastaların ihtiyaçlarına göre planlanması gerektiğini belirtti.
