İstanbul ve Ankara'daki baraj durumu: Yağmur mu kar mı daha faydalı?
Son yıllarda Türkiye'deki büyükşehirlerdeki barajlar, özellikle kurak dönemlerde kritik seviyelere ulaşarak su temininde endişe yaratıyor. Yağmur ve kar suyu her ikisi de barajlar için önemli kaynaklar olsa da, kar suyu genellikle daha uzun vadeli ve sürdürülebilir bir su kaynağı sunar. Özellikle büyük barajlar için kar suyu, yaz aylarında düzenli su girişi sağlayarak kritik önemdeki su seviyelerinin korunmasına yardımcı olur.
İstanbul'da baraj doluluk oranı, 11 Mart itibarıyla yüzde 78 seviyelerinde seyrederken, Ankara'da ise bu oran yüzde 27'ye kadar düşmüş durumda. Ancak, bu farkın nedenlerinden biri, iki şehirdeki yağış türlerinin farklı etkiler göstermesidir. İstanbul'da geçen ay etkili olan kar yağışının barajlara olumlu etkisi oldu, ancak Ankara'da kurak geçen kış, barajları olumsuz şekilde etkiledi.
İstanbul Teknik Üniversitesi Meteoroloji Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hüseyin Toros, kar ve yağmurun barajlar için her ikisinin de önemli olduğunu vurguluyor. Kar, kış boyunca yüzeyde tutularak ilkbahar ve yaz aylarında eriyerek barajlara su sağlar ve bu su kaynağı uzun vadede düzenli su girişi sunar. Yağmur ise kısa vadede, genellikle sonbahar ve ilkbaharda barajları doldurur, fakat sıcak havalar geldiğinde hızla buharlaşabilir veya yer altına sızarak barajlarda azalmaya yol açabilir.
Bölgesel Farklar: Kar ve Yağmurun Etkisi
Türkiye'deki farklı iklim bölgeleri, barajların doluluk seviyelerine göre farklı yağış türlerine daha duyarlıdır. Doğu Anadolu, İç Anadolu ve Karadeniz'in yüksek kesimlerinde kar yağışı daha fazla etkilidir ve büyük barajlar bu bölgelerde eriyen kar sularıyla beslenir. Özellikle Atatürk, Keban ve Karakaya barajları, Doğu Anadolu'da eriyen karlarla besleniyor. Batı Türkiye'nin kıyı bölgelerinde ise yağmur daha etkili olur, çünkü bu bölgeler genellikle ılıman iklim koşullarına sahiptir ve kış aylarında yağış alır.
Betonarme Yapıların Barajlara Olumsuz Etkisi
Prof. Dr. Toros, şehirlerdeki betonarme yapıların suyun doğal akışını engellediğini belirtiyor. Beton zeminler, yağmur suyunun toprağa sızmasını engeller ve bu durum suyun doğrudan kanalizasyona yönelmesine neden olabilir. Bu da, şehirlerdeki barajlara ulaşan su miktarını azaltır ve su kaynaklarının verimli kullanılmasını zorlaştırır. Bu nedenle, kentlerde yağmur suyunun daha verimli kullanılması için yağmur hasadı, geçirgen yüzeyler ve yeşil alanlar gibi önlemler alınması önemlidir.
Sonuç olarak, yağmur ve kar suyu her ikisi de barajlar için önemli kaynaklar olsa da, kar suyu genellikle daha uzun vadeli ve sürdürülebilir bir su kaynağı sunar. Özellikle büyük barajlar için kar suyu, yaz aylarında düzenli su girişi sağlayarak kritik önemdeki su seviyelerinin korunmasına yardımcı olur.
