Teknolojinin Psikolojik Etkileri: Yeni Kavramlar ve Çözüm Önerileri
Teknolojinin aşırı ve işlevsiz kullanımının, kişilerde olumsuzluk yaratan yeni psikolojik durumlar ortaya çıkardığını belirten Doç. Dr. Sevi, 'Bireyler yalnızlaşabiliyor ve toplumdan kopabiliyor' dedi.
Teknolojinin hızla gelişmesi ve günlük yaşamın vazgeçilmez bir parçası haline gelmesi, insan psikolojisi üzerinde çeşitli etkiler yaratıyor. Ancak bu etkiler her zaman olumlu olmayabiliyor. Teknolojinin aşırı ve işlevsiz kullanımı, bireylerde olumsuz duyguları tetikleyen yeni psikolojik durumları gün yüzüe çıkartıyor. Yaşar Üniversitesi Psikoloji Bölümü Başkanı Doç. Dr. Oya Mortan Sevi, bu yeni durumları açıklayarak Teknoloji kullanımını daha dengeli hale getirmek için önerilerde bulundu.
Toplumdan Kopmaya Yol Açan Kavramlar
Teknolojinin, özellikle de akıllı telefonların hayatımızda yaygınlaşmasıyla, internet kullanım sürelerini ve sıklığını artırdığına dikkat çeken Doç. Dr. Sevi, bu değişimin önemli sorunları da beraberinde getirdiğini belirtti. “Nomofobi, akıllı telefon veya cihazdan yoksun kalma korkusudur. Netlessfobi ise internetsiz kalma korkusu anlamına gelir. Bir başka kavram olan FoMO (fear of missing out), gelişmeleri kaçırma korkusunu ifade eder,” diyen Sevi, bu korkuların bireylerin yaşantılarında artan bir izolasyona yol açtığını vurguladı.
Sağlıkla ilgili endişelerin de bu döngüyü desteklediğine dikkat çeken Sevi, “Siberkondri, kişinin internet ortamında sağlıkla ilgili bilgi arama ve bu bilgiye ulaşma sürecine aşırı zaman harcaması durumudur. Bir diğer önemli kavram olan Hikikomori ise bireylerin toplumsal yaşamdan tamamen çekilerek kendilerini izole etmeleri anlamına gelir. Bu, gerçek dünyadan kopma eğilimi ile internet ve sosyal medya aşırı kullanımı arasında bir ilişki olduğunu ortaya koyar,” dedi. Sevi, bu durumların bireyleri zamanla daha da yalnızlaştıran bir döngünün içine hapsettiğine dikkat çekti.
Olumlu Bir Alternatif: JOMO
Teknolojinin olumsuz etkilerine karşı olumlu bir kavram olarak öne çıkan JOMO (joy of missing out) ise Doç. Dr. Sevi’nin dikkat çektiği bir başka konu oldu. JOMO’nun, gelişmeleri kaçırma korkusunun aksine, internet ve sosyal medya olmadan geçirilen zamandan keyif alma ve bu süreçte rahatsızlık hissetmeme anlamına geldiğini belirtti. “JOMO, teknoloji kaynaklı psikolojik sorunlara karşı bir çözüm olarak önerilmektedir. Bilinçli bir şekilde teknolojiden uzaklaşıp, gerçek hayatta anlamlı aktivitelerle ilgilenmek bireylerin bu döngünün dışına çıkması için önemli bir adım olabilir,” diyen Sevi, Teknoloji kullanımında denge kurmanın önemine vurgu yaptı.
Nasıl Dengede Kalabiliriz?
Doç. Dr. Sevi, bu psikolojik durumlarla başa çıkabilmek ve Teknoloji kullanımını daha işlevsel hale getirebilmek için şu önerilerde bulundu:
- Teknoloji kullanımınızı sınırlandırın. Gün içerisinde belirli saatlerde teknolojiye ara verin.
- Gerçek hayatta anlamlı sosyal bağlantılar kurmaya özen gösterin.
- Fiziksel aktiviteleri artırın ve açık havada zaman geçirin.
- Teknoloji kaynaklı endişelerinizin farkında olun ve gerekirse bir uzmandan yardım alın.
Günümüzde teknolojinin hayatımıza kattığı kolaylıklar kadar, yarattığı olumsuz etkileri de dikkate alarak bilinçli bir şekilde kullanılması, bireylerin hem ruhsal hem de fiziksel sağlığı açısından büyük bir önem taşıyor.
