Türkiye'nin güneyinde oluşan yarık, gelecekte okyanus kıyısı mı olacak?
Türkiye'nin güneyinde oluşmaya başlayan devasa yarık, bölgenin gelecekte okyanus kıyısına dönüşüp dönüşmeyeceği konusunda bilim insanlarının ilgisini çekiyor. Jeofizik uzmanı Prof. Dr. Murat Utkucu, bölgedeki levha hareketlerini ve olası senaryoları değerlendirdi. Yeni keşfedilen kırılmanın detayları ve Türkiye için anlamı üzerine yapılan araştırmalar çarpıcı gerçekleri ortaya koyuyor.
Türkiye, Avrasya, Afrika, Arabistan ve Anadolu levhalarının kesiflim noktasında yer alması sebebiyle büyük deprem riskleriyle karşı karşıya. Bunun yanı sıra volkanik aktiviteler ve levha hareketleri nedeniyle jeolojik değişimlere açık bir yapıya sahip. Son araştırmalar, Türkiye'nin güneydoğusundan başlayarak İran'ın kuzeybatısına kadar uzanan büyük bir yarığın mevcut olduğunu gösteriyor. Göttingen Üniversitesi'nden uluslararası bir araştırma ekibi, bu kırılmanın 30 milyon yıl öncesine dayandığını ve zamanla genişleyerek bölgede önemli jeolojik değişimlere yol açabileceğini belirtiyor.
Yeni Bir Okyanus Mu Doğuyor?
Bilim insanları, Afrika Levhası'nın kademeli olarak ikiye ayrıldığını ve bu sürecin sonunda yeni bir okyanusun oluşabileceğini söylüyor. Daha önce, Doğu Afrika Yarığı olarak bilinen 56 kilometrelik fay hattı, kıtanın bölünme sürecinin bir parçası olarak görülmüştü. Benzer bir sürecin, Türkiye'nin güneyinde de yaşandığı düşünülüyor. İran'a uzanan yeni keşfedilen yarık, zamanla genişleyerek bölgenin deniz seviyesini ve kıyı şeridini değiştirebilir.
Prof. Dr. Murat Utkucu: Bu Süreç Milyonlarca Yıl Sürebilir
Sakarya Üniversitesi Afet Yönetim Uygulama ve Araştırma Merkezi Jeofizik Mühendisliği Öğretim Üyesi Prof. Dr. Murat Utkucu, bu jeolojik değişimi şu sözlerle değerlendirdi:
• "Afrika ile Arabistan Yarımadası, 30 milyon yıl önce riftleşmeyle ayrıldı ve Arap Levhası oluştu. Riftleşme sonrası oluşan okyanusal levha gelişimi devam ediyor. 20 milyon yıl kadar önce bu çöküntüyü Hint Okyanusu suları doldurdu ve Kızıldeniz oluştu."
• "Levhaların hareketleri yaklaşık 200 milyon yıl sürebilir. Daha sonra bu okyanusal levhalar, manto katmanına dalarak yok olur. Tıpkı canlılar gibi levhalar da doğar, büyür ve ölür."
Depremler ve Volkanik Patlamalar: Türkiye'nin Jeolojik Geleceği
• 2005 yılında Etiyopya Afar Çölü'nde yaşanan bir yanardağ patlaması, bölgenin tektonik hareketlerle nasıl şekillendiğini gösteren en net örneklerden biri oldu.
• Türkiye'deki Erciyes, Hasan Dağı ve Melendiz volkanlarının da bu süreçle doğrudan ilişkili olduğu belirtiliyor.
• Anadolu Levhası'nın batıya hareketi, Türkiye'deki deprem risklerini etkileyen en önemli faktörlerden biri.
• Türkiye'nin güneyinde gelişen yeni yarık, gelecekte büyük depremler ve volkanik patlamalara yol açabilir.
Gelecekte Türkiye Okyanus Kıyısına Sahip Olabilir Mi?
Uluslararası araştırmalar, Türkiye'nin güneyinde yer alan levha hareketlerinin Akdeniz'in küçülmesine ve bölgenin yeni bir okyanusla şekillenmesine neden olabileceğini gösteriyor. Irak'taki Zagros Dağları'nda yapılan araştırmalar, Neo-Tetis Okyanusu'nun kapanma sürecinin hala devam ettiğini ve Türkiye'nin güneyinde yeni bir çöküntü alanının oluştuğunu ortaya koydu.
Türkiye'de Olası Senaryolar:
• Akdeniz'in kapanma süreci devam edecek ve yeni levha sınırları oluşacak.
• Anadolu Levhası'nın batıya hareketi, deprem risklerini artıracak.
• Yeni yarık genişledikçe, Türkiye'nin güneyi uzun vadede okyanus kıyısına dönüşebilir.
• Levha hareketleri ve volkanik aktiviteler, bölgedeki jeolojik dinamikleri köklü olarak değiştirebilir.
